[ebook pl.SMP] (psychologia) cialdini raobert wywieranie wpływu na ludzi teoria i pra
Pod redakcjš DRA N. HUM. Grzegorza Zalewskiego Kontrowersje w psychologii i filozofii medycyny
Aronson Elliot, Wilson Timothy D., Akert Robin M. Psychologia społeczna (11)
Bogdanowicz Marta Psychologia kliniczna dziecka w wieku przedszkolnym (10)
Kratochvil Stanisław Psychoterapia Kierunki metody badania (11)
www nie com pl 3
Books Dav
Droga do Omaha tom 2
Chalker Jack L Zmierzch przy Studni Dusz
wiedza i zycie2
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Przyk³adem jest tu koncepcja rozwoju zasad (yules) poznawczych Roberta Sieglera (1978, 1984).W swoich badaniach wyodrêbni³ on sekwencjê czterech zasad, jakie kolejno w swym rozwoju stosuj¹ dzieci, rozwi¹zuj¹ce klasyczne problemy piagetowskie, a nastêpnie skonstruowa³ zadania (dotycz¹ce "wagi", "czasu", "przestrzeni" i in.), których z³o¿onoœæ odpowiada³a ró¿nym typom wyró¿nionych zasad (rule-assessment appyoach).W badaniach, jakie prowadzi³, stwierdzi³ rozwojowe ró¿nice w stosowaniu tych zasad przez dzieci i m³odzie¿.Zasady te wykszta³caj¹ siê w sekwencji rozwojowej, zgodnej z teori¹ Piageta.W zmienionej wersji tych zadañ Siegler dostarcza³ badanym informacji koniecznych do rozwi¹zania oraz tak je organizowa³, aby nie trzeba by³o ich utrzymywaæ w pamiêci i mo¿na siê by³o do nich odwo³aæ, gdyby siê okaza³y potrzebne.W warunkach tych nastêpowa³a szybka poprawa rozwi¹zañ; badani prêdzej przechodzili do stosowania na wy¿szym poziomie zasad rozwi¹zania.Wyniki tego rodzaju badañ doprowadzi³y Sieglera do wniosku, ¿e sekwencja rozwoju stosowanych przez jednostkê zasad rozwi¹zywania problemów jest funkcj¹ nie tyle jej wieku, ile doœwiadczeñ, jakie gromadzi w rozwi¹zywaniu danego typu zadañ.Podobne pogl¹dy odnaleŸæ mo¿emy w koncepcji rozwoju strategii zapamiêtywania Johna Flavella (1985).Badacz ten równie¿ zak³ada sekwencyjnoœæ zmian w rozwoju cz³owieka, zale¿n¹ nie tyle od wieku, ile od doœwiadczenia indywidualnego.Mamy tu do czynienia z podejœciem, które na gruncie psychologii rozwoju cz³owieka doros³ego ujmuje proces rozwojowy jako przejœcie od "nowicjatu do ekspertywnoœci"(Miller, 1993).Dziecko mo¿na traktowaæ jako nowicjusza, któremu brak wiedzy w wielu dziedzinach i w zakresie, w jakim opanowa³ j¹ cz³owiek doros³y.Doros³y z powodzeniem rozwi¹zuje wiele zadañ laboratoryjnych, poniewa¿ ma odpowiednie doœwiadczenie.Jeœli jednak zadania specjalnie skomplikujemy, odWPROWADZENIE DO PSYCHOLOGII ROZWOJUnosz¹c je do doœwiadczeñ, których doros³emu brakuje, wówczas napotka on te same trudnoœci, jakie ma dziecko w rozwi¹zywaniu wiêkszoœci problemów.Odwrotnie - jeœli dostarczymy odpowiednich doœwiadczeñ dziecku, to czêsto potrafi ono rozwi¹zaæ zadania na wy¿szym poziomie rozwojowym.W tym miejscu nale¿y jednak zauwa¿yæ, ¿e badania wi¹¿¹ce teoriê Piageta z teori¹ przetwarzania informacji gromadz¹ dane na temat krótkoterminowych zmian, obserwowanych w trakcie rozwi¹zywania zadañ w warunkach laboratoryjnych.Na tej podstawie trudno jest stwierdziæ, czy wnioski p³yn¹ce z tych badañ odnieœæ mo¿na do d³ugotrwa³ych zmian rozwojowych w ¿yciu cz³owieka.Teorie humanistyczne.Do reprezentantów psychologii humanistycznej mo¿na zaliczyæ miêdzy innymi Abrahama Madowa, Carla Rogersa, a tak¿e Charlottê Biihler.W podejœciu tym zak³ada siê, ¿e cz³owiek przychodzi na œwiat z pewnymi wrodzonymi mo¿liwoœciami rozwojowymi (potencja³ami), które ukierunkowuj¹ rozwój indywidualny i wyznaczaj¹ jego cele.Realizacja tych celów wzbogaca ¿ycie, nadaje rnu sens, wyznacza jego bieg, jest warunkiem "samoaktualizacji" (self-actualization) i "samospe³nienia siê"(niem.Selbsteyfiillung).Zablokowanie tych potencja³Ã³w prowadzi natomiast do zaburzeñ struktury ¿ycia, zak³Ã³ceñ w rozwoju i patologii w funkcjonowaniu cz³owieka.W œrodowisku zewnêtrznym, wp³ywach spo³ecznych i kulturowych badacze ci dostrzegaj¹ Ÿród³a u³atwieñ, ale i utrudnieñ w samoaktualizowaniu siê jednostki.St¹d te¿ opisywane w tym ujêciu sekwencje ukierunkowanych zmian rozwojowych maj¹ charakter potencjalny; s¹ nie tyle funkcj¹ wieku, co raczej rezultatem indywidualnych doœwiadczeñ.Rozwa¿ania badaczy reprezentuj¹cych to podejœcie nie zawsze - trzeba to przyznaæ - s¹ spójne i wyczerpuj¹ce.Ponadto oparte s¹ raczej na spekulacjach ni¿ na rzetelnie zgromadzonych faktach empirycznych.Warto jednak bli¿ej przyjrzeæ siê hierarchicznej teorii potrzeb Madowa (1990/1970) z dwóch powodów.Po pierwsze, Maslow, tworz¹c swoj¹ teoriê, jako jeden z pierwszych zerwa³ z psychoanalityczn¹ tradycj¹ budowania negatywnych teorii, skupiaj¹cych uwagê na patologii.Po drugie, wykorzystuj¹c wyniki badañ nad zdrowymi i twórczymi osobami, opisa³ on, w miarê wyczerpuj¹co, rozwój cz³owieka, przedstawiaj¹c go jako proces kolejno po sobie nastêpuj¹cych zmian jakoœciowych, ukierunkowanych na samoaktualizacjê, zachodz¹cych w funkcjonowaniu jednostki wraz z osi¹ganiem przez ni¹ coraz wy¿szego poziomu hierarchii rozwoju potrzeb.Maslow przyjmuje, ¿e cz³owiek przychodzi na œwiat z wrodzonym planem wykszta³cania siê motywacji, czy te¿ potrzeb tworz¹cych hierarchiê, w której ramach zaspokojenie potrzeb podstawowych jest warunkiem zaspokojenia potrzeb nadrzêdnych.Do najbardziej podstawowych zalicza potrzeby fizjologiczne (na przyk³ad g³odu, pragnienia, tlenu, snu).Ich zaspokojenie prowadzi kolejno: do zaspokojenia potrzeb bezpieczeñstwa (pewnoœci, zale¿noœci, stabilnoœci, wolnoœci od strachu, lêku, poczucia chaosu itp.), potrzeb przynale¿enia i mi³oœci (czu³oœci, bycia z innymi), potrzeb szacunku (osi¹gniêæ, uznania, w tym - szacunku do siebie) i w koñcu potrzeb samoaktualizacji (to jest zrealizowania swoich mo¿liwoœci).W hierarchii tej Maslow wyodrêbnia motywacje deficytu (deficiency motivation), które wynikaj¹ z niedoboru i których Ÿród³em s¹ przede wszystkim pierwsze trzy kategorie potrzeb, oraz motywacjê wzrostu/rozwoju (being motivation) na poziomie dwóch ostatnich kategorii potrzeb, w tym szczególnie na poziomie potrzeb samoaktualizacji, które wyraŸaj¹ d¹Ÿenie do zrozumienia i przekraczania tego, co jednostka robi³a oraz kim by³a w przesz³oœci.Zaprogramowana sekwencja realizowania potrzeb, ukierunkowuj¹ca rozwój jednostki na osi¹gniêcie samoaktualizacji, ma charakter potencjalny.Oznacza to, ¿e nie wszyscy ludzie i niekoniecznie w okreœlonym wieku osi¹gaj¹ okreœlone poziomy tej hierarchicznej sekwencji rozwojowej [ Pobierz caÅ‚ość w formacie PDF ]
