Nowicki Andrzej Wykłady o krytyce religii w Polsce
Tomaszewski Żydzi w Polsce (leksykon)
Andrzej Sapkowski Ostatnie Życzenie
Issac Asimov Nemesis (2)
ch21 (9)
Pod redakcjÄ… Charlesa E. Skinnera Psychologia wychowawcza (11)
304 (8)
Krzywa Sweetmana
www nie com pl 3
Foster Alan Dean Przekleci 02 Krzywe zwierciadlo
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.W £odzi w 1854 r.powsta³a fabryka bawe³niana K.Scheiblera z przêdzalni¹ mechaniczn¹ na 18 tys.wrzecion itkalni¹ mechaniczn¹ o 30 warsztatach.Geyer równie¿zmechanizowa³ w tym roku dzia³ tkacki, a potem dalsiproducenci.Wynikiem tego by³ wzrost wartoœci produkcjibawe³nianej z 2,7 mln.rubli ( 1850 r.) do 8,1 mln.rubli ( 1860r.).W innych oœrodkach przemys³tekstylny "trzyma³ siê kurczowo" dawnych formprodukcji.NajwyraŸniej wyst¹pi³o to na Œl¹sku.W stosunkowonajbardziej unowoczeœnionej produkcji bawe³nianej pierwszamechaniczna tkalnia bawe³ny powsta³a dopiero w 1859 r.Zasadniczo jednak tkactwo i przêdzalnictwo utrzymywa³o siênadal w ramach nak³adu, przy czym na barki cha³upnika spad³oca³e ryzyko i ciê¿ar produkcji.W rezultacie s³ynnep³Ã³ciennictwo œl¹skie prze¿ywa³o kryzys, nie bêd¹c wstanie konkurowaæ z nowoczesnymi zak³adami.Z innych dzia³Ã³w produkcjiprzemys³owej pewien postêp mo¿na zauwa¿yæ w cukrownictwie.Zaczê³y powstawaæ wielkie fabryczne cukrownie i rafinerie,wyposa¿one w kilka kot³Ã³w parowych.O tym wzroœcie œwiadcz¹dane : 1843 r.- 40 tys.pudów, 1854 r.- 276 tys.pudów.W latach 50 - tych przemianywystêpuj¹ tak¿e w przemyœle metaloprzetwórczym, przedewszystkim zwi¹zanym z produkcj¹ maszyn.Nawet w Galicji otworzy³y siê wkoñcu perspektywy szybszego rozwoju przemys³owego dziêkiwynalazkowi Ignacego £ukasiewicza ( lampa naftowa ) cospowodowa³o zainteresowanie siê rop¹ naftow¹.Pocz¹tki przewrotu przemys³owegona ziemiach polskich, podobnie jak w innych krajach, zwi¹zaneby³y z przewrotem komunikacyjnym, który umo¿liwia³ bardziejmasowy i szybszy przewóz zarówno surowca, jak i produktów.Zasadnicze znaczenie mia³a nie tyle budowa dróg bitych -jakkolwiek i w tej dziedzinie niema³o dokonano, zw³aszcza wKrólestwie i Poznañskiem, czy prace nad usp³awnianiem rzek iprzystosowaniem ich do potrzeb ¿eglugi parowej - ile budowakolei ¿elaznych.Do pocz¹tku lat 60 - tych linie kolejowepo³¹czy³y najwa¿niejsze centra produkcyjne ziem polskich zesob¹ i rynkami zbytu.Nie pozosta³o to bez wp³ywu nakszta³towanie siê rynku wewnêtrznego.Jednoczeœnie przyrozbudowie kolei wa¿n¹ rolê odgrywa³y interesy pañstwa,które j¹ inwestowa³o, sieæ kolejowa sprzyja³a przedewszystkim po³¹czeniom wewn¹trz danego kraju.Uderzaj¹co ma³opo³¹czeñ by³o miêdzy zaborami, co z czasem wywar³o ujemnywp³yw na utrzymuj¹ce siê jeszcze wiêzi gospodarcze.Jeœli chodzi o œrodki finansowena rozbudowê przemys³u, sytuacja kszta³towa³a siê rozmaiciew poszczególnych zaborach.Na ziemiach polskich pod panowaniempruskim dominuj¹c¹ rolê odgrywa³ kapita³ pochodzenia obcego,g³Ã³wnie niemiecki.Zw³aszcza na Œl¹sku by³ to zwyklekapita³ pochodzenia junkierskiego, tak ¿e wielka w³asnoœæziemska i przemys³owa znajdowa³a siê w rêku tej samejwarstwy.Kapita³ kupiecki by³ aktywniejszy tylko w niektórychdziedzinach produkcji np.cynku.Jedynie w Poznañskiem przyrozwoju przemys³u rolniczego czy pracuj¹cego na potrzebyrolnictwa pewn¹ rolê odegra³ miejscowy kapita³ polski.Nieco inaczej kszta³towa³a siêsytuacja w Królestwie.Pocz¹tkowo nadal du¿¹ aktywnoœæinwestycyjn¹ okazywa³o pañstwo zw³aszcza w przemyœlegórniczo - hutniczym.Bank Polski nie tylko sam bezpoœrednioinwestowa³ powa¿ne kwoty w rozwój tego przemys³u, aleu³atwia³ tak¿e koncentracjê kapita³u poprzez kredytyudzielane osobom prywatnym.Ros³y tak¿e fortuny przez korzystnedzier¿awy np.monopoli lub innych dochodów pañstwowych.W tensposób powstawa³a rodzima warstwa kapitalistów Znajdowa³a onaoparcie wœród czêœci wielkich posiadaczy ziemskich, którzynie wahali siê swój uzyskany z produkcji rolnej kapita³pomna¿aæ przez wk³ady w przedsiêbiorstwa przemys³owe.Przyk³adem wspó³dzia³ania miêdzy tymi grupami mog¹ byæpowi¹zania jednego z najwiêkszych kapitalistów KrólestwaPolskiego Piotra Steinkellera z £ubieñskimi.Warstwy te dosz³ydo g³osu, gdy wskutek trudnoœci rynkowych zaczê³o s³abn¹æbezpoœrednie zainteresowanie Banku Polskiego inwestowaniem wprzemyœle.Gdy nie powiod³o siê puszczanie w dzier¿awy,nast¹pi³o powolne wyprzedawanie kierowanych przez Bankprzedsiêbiorstw.W latach 50 - tych na faliwzrastaj¹cej koniunktury zwiêksza³ siê nap³yw do Królestwaobcego Kapita³u.Ju¿ przedtem inwestowa³ on g³Ã³wnie wprzemyœle w³Ã³kienniczym.Jest to przede wszystkim znówkapita³ niemiecki, który opanowa³ np.kolej warszawsko -wiedeñsk¹ czy zak³ady w ¯yrardowie.Próbowa³ rywalizowaæ znim na terenie Królestwa tak¿e kapita³ francuski.Z obcymicentrami finansowymi wi¹zali siê coraz silniej miejscowikapitaliœci przemys³owi.Jeden z najwiêkszych bankierówwarszawskich tej doby, Leopold Kronenberg, w nie ma³ym stopniuzawdziêcza³ sw¹ pozycjê oparciu siê na kapitalistachfrancuskich, m.in.Na Rotszyldzie.Wreszcie na terenie Galicjisilnie penetrowa³ kapita³ austriacki.W tych warunkach rozwójprzemys³u dostosowywa³ siê w du¿ym stopniu do koniunkturyogólnoeuropejskiej, zw³aszcza do zapotrzebowania na terenieNiemiec i Rosji.W mniejszym stopniu rozwój ten uwzglêdnia³potrzeby s³abego jeszcze rynku wewnêtrznego.Rozwojemprzemys³u kierowa³a chêæ prêdkiego i znacznego zysku, mniejnatomiast myœlano o dostosowaniu go do sytuacji ekonomicznejkraju.U Ÿróde³ tego stanu le¿a³ brak w³asnejpañstwowoœci polskiej.Niemniej b³êdem by³oby traktowanieindustrializacji jako procesu pochodz¹cego z zewn¹trz inastawionego na potrzeby zewnêtrzne.Chocia¿ w historiografiipolskiej pojawi³a siê i taka interpretacja, przewa¿a obecnieteza o silnym zakorzenieniu siê przemys³u w ¿yciu gospodarczymziem polskich tej doby.Œwiadczy³aby o tym m.in.Odpornoœæna ró¿ne wahania koniunkturalne na rynkach europejskich [ Pobierz caÅ‚ość w formacie PDF ]
