Mirkowicz Tomasz Pielgrzymka do Ziemi Swietej Egiptu
Teodor Tomasz Jeż W zaraniu
Pacynski Tomasz Maskarada
Lis Tomasz Co z ta Polska
function.cpdf closepath stroke
Wybuch (2)
abc.com.pl 6
The Redemption of Althalus by Eddings
przedruk (190)
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Powierzono im opiekê nad synagogami i cmentarzami (tak¿e ekshumacj¹ zamordowanych ¯ydów).Zatrudnianych przez kongregacje rabinów zatwierdza³o MAP.Kongregacje mog³y te¿ prowadziæ dzia³alnoœæ charytatywn¹ i oœwiatow¹, powsta³y wiêc osobne religijne sierociñce i przytu³ki, kuchnie koszerne, Talmud Tory i jesziwy.W 80% finansowa³ tê dzia³alnoœæ Joint.Kongregacje podlega³y Komitetowi Organizacyjnemu, który ze swojej strony zasiêga³ opinii u Naczelnej Rady Religijnej (z³o¿ona z trzech rabinów, do 1949 przewodniczy³ jej przedstawiciel Mizrachi i jednoczeœnie na-115czelny rabin Wojska Polskiego pp³k Dawid Kahane), ta zaœ u dziewiecioosobowej Rady Rabinów.Ogólnej liczby kongregacji ¿yd.niestety nie znamy, musia³o ich byæ jednak sporo, gdy¿ jeszcze w 1949 Komitet Organizacyjny ocenia³, ¿e w Polsce mieszka oko³o 50 tyœ.wierz¹cych ¯ydów.Niezale¿nie dzia³a³ rabinat wojskowy, zatrudniaj¹cy trzy osoby.Zgodnie z okólnikiem MAP z lutego 1945 kongregacje mia³y prawo przejmowaæ w u¿ytkowanie wszelkie nieruchomoœci nale¿¹ce do przedwojennych gmin wyznaniowych i stowarzyszeñ religijnych, administracja pañstwowa nie kwapi³a siê jednak z pomoc¹.W³adze wywiera³y za to naciski, by Komitet Organizacyjny przyst¹pi³ do Centralnego Komitetu ¯ydów w Polsce, co mia³o miejsce l VI1948.Rok póŸniej (zjazd 9-10 VIII 1949 ) dosz³o do zrzeszenia kongregacji ¿yd.w Zwi¹zek Religijny Wyznania Moj¿eszowego w Polsce, na czele z rabinem Szulimem Treistmanem.W latach 50.ZRWM coraz bardziej ogranicza³ swoj¹ dzia³alnoœæ, g³Ã³wnie z powodu zmniejszaj¹cej siê liczby wiernych.W jego gestii pozosta³o zaledwie osiem synagog i jedna piekarnia mac.W nastêpnych dekadach ten proces coraz bardziej siê pog³êbia³, przy czym powa¿ny cios zada³a fala antysemityzmu inspirowanego przez jedn¹ z frakcji PZPR od 1967.W rezultacie emigracji liczba cz³onków Zwi¹zku spad³a wówczas do ok.2 tyœ.osób, w 1994 do 1220.W 1986 dzia³a³o 16 kongregacji, utrzymuj¹cych 23 domy modlitwy i zatrudniaj¹cych 11 pracowników œwieckich.Po 1989 wyst¹pi³o jednak pewne o¿ywienie i proces odradzania siê ¿ycia religijnego, widoczne wœród m³odze¿y.Wyrazem tego jest wznowienie (od 1985) obrzêdów bar micwy i bat micwy, œluby religijne itp.W 1997 nowa ustawa ustanowi³a ponownie gminy wyznaniowe ¿ydowskie.¯ydowskie gminy wyznaniowe, Wroc³aw 1995.Studia z dziejów l kultury ¯ydowskiej w Polsce, pod red.J.Woron-czaka t.I; Gminy Wyznaniowe ¯ydowskie w województwie pomorskim w okresie miêdzywojennym (1920-1939).Zbiór studiów pod red.J.Szillinga, Toruñ 1995; A.Grabski, Wspólczesne ¿ycie religijne ¯ydów w Polsce [w:] A.Grabski, M.Pisarski, A.Stankowski, Studia z dziejów i kultury ¯ydów w Polsce po 1945 roku, Warszawa 1997.Andrzej ¯bikowskiGniewoszów (woj.mazowieckie) - w 1954 granicz¹ce ze sob¹ miejscowoœci Gniewoszów (lokacja w 1693) i Granica (lokacja w 1735) po³¹czono, zachowuj¹c nazwê Gniewoszów.¯ydzi zamieszkali tu w okresie lokacji.1787 by³o w Gniewoszowie 27 domów ¿yd.i 97 ¯ydów, a w Granicy 47 domów i 148 ¯ydów; w 1827 - 654 ¯ydów w Gniewoszowie (66,4% mieszkañców), a w Granicy 839 (81,5%); w 1921 - 585 (52,8%) w Gniewoszowie i 651 (63,2%) w Granicy.IX 1939 w obu miejscowoœciach by³o ok.1580 ¯ydów, w VIII 1942 ich liczba wzros³a do ok.6580.19 i 20 VIII 1942 ok.5 tyœ.wysiedlono do Zwo-lenia, ok.600 do Dêblina, a pozosta³ych (ok.l tyœ.) 15 XI deportowano do Treblinki.V 1945 mieszka³o tu 68 osób W obu miejscowoœciach gminy wyznaniowe istnia³y w 1.80.XVIII w.Podstaw¹ dzia³alnoœci gminy w Granicy by³ przywilej z 23 III 1745.W XIX w.obie gminy po³¹czono.Zachowa³ siê teren cmentarzy.A.Penkalla, ¯ydowskie œlady w województwie kieleckim i radomskim, Radom 1992, s.119-120.A.RGniezno (woj.wielkopolskie) - wzmianki o obecnoœci ¯ydów pochodz¹ z 1267.Przywile-je gwarantuj¹ce poszczególnym ¯ydom lub gminie prawo zamieszkiwania i prowadzenia dzia³alnoœci gospodarczej (1497, 1499, 1519, 1567, 1571,1637,1661) zosta³y zniszczone w po¿arach nawiedzaj¹cych periodycznie miasto.Kilkakrotnie zebra³y siê tu sejmiki ¯ydów wielkopolskich (1580, 1632, 1635, 1640, 1641).Podczas najazdu szwedzkiego (1655-1659) dosz³o do du¿ych zniszczeñ i strat; w 1661 ponownie zorganizowano gminê, a w 1680 odbudowano synagogê.1722 i 1738 przeciwko ¯ydom gnieŸnieñskim wysuniêto oskar¿enia o „mord rytualny".1744 w G.mieszka³o 60 ¯ydów, w 1793 - 251, a w pó³.XIX w.- 1783.Wielu ¯ydów wyemigrowa³o do Niemiec, a od II pó³.XIX w.do Ameryki.1931 pozosta³o ich 174.1939 przed wkroczeniem Niemców, czêœæ z nich uciek³a, pozosta³ych deportowano (XII 1939) do Piotrkowa Trybunalskiego.A.M.Gog i Magog - uosobienie si³ wrogich Izraelowi, z którymi mesjasz bêdzie musia³ stoczyæ walkê przed za³o¿eniem swego królestwa.Okreœlenia po raz pierwszy pojawiaj¹ siê, choæ w nieco innym sensie, w Ez 38-39.Mowa jest tamGoM116o wojnie mesjasza z „Gogiem, królem Magog".Tradycja dotycz¹ca tych ostatnich przeciwników mesjasza jest, zw³aszcza w hagadzie, bardzo rozbudowana i czêsto rozbie¿na.Najczêœciej przedstawia siê wojny G.i M.jako „bóle porodowe mesjasza", z których narodzi siê zbawienie.Zapowiedzi te sprawia³y, ¿e dziejowe katastrofy i wojny, np.pogromy powstania Chmielnickie-go czy wojny napoleoñskie, budzi³y nadzieje mesjañskie.J.D.Gold Artur (1897-Treblinka 1942) - skrzypek, dyrygent, kompozytor, syn Micha³a, muzyka, b.pierwszego flecisty w Operze Warszawskiej (zmar³ za pulpitem podczas przedstawienia opery Carmen w 1899).By³ bratem Henryka.Tworzy³ wspólnie z J.Petersburskim zespo³y muzyki tanecznej i rozrywkowej, które grywa³y na warszawskich dancingach i w teatrze Qui Pro Quo.By³ autorem licznych przebojów, m.in.Oczy czarne, Jesienne ró¿e.Podczas wojny znalaz³ siê w getcie warszawskim, gdzie za³o¿y³ orkiestrê.M.F.Gold Henryk (1902-1988) - skrzypek, kompozytor, aran¿er, brat Artura [ Pobierz caÅ‚ość w formacie PDF ]
