Gray John MężczyŸni z Marsa, kobiety z Wenus
John Gray Mezczyzni sa z Marsa a kobiety z Wenus (2)
John Gray Mezczyzni sa z Marsa a kobiety z Wenus
Gray John MężczyŸni sš z Marsa a kobiety z Wenus
fakty i mity 4
429 03
02 (602)
Testament matarese'a
Pod redakcją Adama Bilikiewicza Psychiatria (podręcznik dla studentów medycyny)
02 (672)
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Gdy jednak administracja prezydenta Nixona zablokowa³a plany NASA,LOT NA MARSA • 151program NERYA równie¿ upad³.Silniki NTR nigdy nie zosta³y sprawdzone w locie, a urz¹dzenia do testów naziemnych pokry³a rdza.Wielu weteranów programu NERYA wci¹¿ ¿yje, choæ zbli¿a siê do wieku emerytalnego.Gdy piszê te s³owa, cenne doœwiadczenie w tej dziedzinie zanika.Mimo wszystko uda³o siê udowodniæ, ¿e rakiety z napêdem j¹drowym mog¹ funkcjonowaæ.Kiedy Inicjatywa Badañ Kosmicznych SEI nie zosta³a jeszcze zarzucona, grupa pracowników NASA pod duchowym przywództwem (czemu jednak nie towarzyszy³o poparcie ze strony w³adz agencji) Stan¹ Borowskiego z Centrum Badawczego NASA im.Lewisa w Cleveland ponowi³a próbê podjêcia badañ i prac konstrukcyjnych nad rakietami NTR w Ameryce.Popiera³em te wysi³ki, lecz napotka³y one liczne przeszkody natury politycznej, g³Ã³wnie z uwagi na to, ¿e Kongres Stanów Zjednoczonych - zniechêcony wycen¹ realizacji SEI - postanowi³ nie przeznaczaæ nawet jednego dolara na jakiekolwiek programy zwi¹zane z SEI.Pojawi³y siê równie¿ inne problemy.W latach szeœædziesi¹tych nie istnia³ jeszcze zorganizowany politycznie ruch przeciwników energetyki j¹drowej; dlatego próby z silnikami NTR prowadzono z regu³y w otwartych miejscach, a potencjalnie radioaktywne gazy odrzutowe wydziela³y siê wprost do atmosfery na miejscu testów w stanie Nevada.Obecnie podobne postêpowanie jest wykluczone.Silniki NTR musia³yby byæ testowane w zamkniêtych halach, wyposa¿onych w sprzêt, wyp³ukuj¹cy wszelkie produkty radioaktywne zawarte w gazach odrzutowych przed ich wypuszczeniem do atmosfery.W zale¿noœci od rozmiarów silnika NTR, takie hale musia³yby byæ bardzo du¿e i drogie (koszt siêgaj¹cy miliardów dolarów), a uzyskanie wymaganych zezwoleñ ze strony agencji ochrony œrodowiska mog³oby trwaæ latami, co oczywiœcie wstrzyma³oby realizacjê programu.Istnieje ju¿ jednak podobna zamkniêta instalacja, zwana LOFT, zatwierdzona przez Narodowe Laboratorium Techniczne w Idaho, która po nieznacznych modyfikacjach nadawa³aby siê do testowania niedu¿ych silników NTR, o sile ci¹gu oko³o 44 tysiêcy niutonów.Wykorzystanie urz¹dzeñ w Idaho stano-152 • CZAS MARSAwi³oby ogromn¹ oszczêdnoœæ czasu i pieniêdzy, a nawet tak ma³a rakieta NTR by³aby wystarczaj¹co du¿a, by wys³aæ niewielki statek z LEO na trajektoriê rejsow¹ Ziemia-Mars, a jednoczeœnie wystarczaj¹co ma³a, by mog³a znaleŸæ liczne zastosowania poza Inicjatyw¹ Badañ Kosmicznych - na przyk³ad do wysy³ania bezza³ogowych sond kosmicznych w zewnêtrzne obszary Uk³adu S³onecznego czy te¿ do umieszczania satelitów wojskowych na orbitach geosynchronicznych.W przeciwieñstwie do SEI, wspomniane misje maj¹ pewien rzeczywisty bud¿et.Z tego wzglêdu d³ugo i g³oœno opowiada³em siê - wraz z innymi - za przyjêciem wariantu zak³adaj¹cego wykorzystanie termicznego napêdu j¹drowego.Na pocz¹tku lat dziewiêædziesi¹tych, gdy toczy³a siê debata na ten temat, NASA nie zaakceptowa³a jednak jeszcze programu Mars Direct, a statek z termicznym napêdem j¹drowym o sile ci¹gu 44 tysiêcy niutonów by³by niewystarczaj¹cy do wys³ania Battlestar Galactica na Marsa.Dlatego, z powodu nieokreœlonego programu misji, planiœci NASA projektowali silniki o sile ci¹gu od 330 tysiêcy do l, l miliona niutonów.Ponadto wielu ludzi z otoczenia Borow-skiego reprezentowa³o rozmaite instytucje, które liczy³y na otrzymanie sporych zastrzyków pieniê¿nych na wybudowanie gigantycznej instalacji testowej; starali siê wiêc wp³yn¹æ na niego, by uwzglêdnia³ ich interesy.Poza tym szefowie Borow-skiego w programie NTR byli dyrektorami NASA i popierali koncepcjê zakrojonego na wielk¹ skalê i d³ugotrwa³ego programu opracowania i budowy rakiety NTR, przeto sprzeciwiali siê chodzeniu na skróty, pozwalaj¹cemu szybko i tanio skonstruowaæ niedu¿¹ rakietê NTR.W rezultacie wygra³a frakcja, która opowiada³a siê za wielkim programem NTR.NASA zmarnowa³a mo¿liwoœci wi¹¿¹ce siê z SEI, przygotowuj¹c plany wielkiego programu NTR, który kosztowa³by 6 miliardów dolarów, wy³¹cznie na potrzeby SEI; prace nad ogromnymi urz¹dzeniami zaplanowano na 12 lat.Rezygnacja z SEI poci¹gnê³a za sob¹ zarzucenie programu NTR.Gdy losy programu zosta³y przes¹dzone, szczury uciek³y z ton¹cego okrêtu i zostawi³y osamotnionego Borowskiego, który zacz¹³ przekonywaæ do niewielkie-LOT NA MARSA • 153go programu NTR.Jak dot¹d wstrzymano wszelkie czynnoœci w tej sprawie.S¹dzê, ¿e gdyby podjêto odpowiedni¹ decyzjê, Stany Zjednoczone mog³yby uruchomiæ niewielki program NTR, którego rezultatem by³aby gotowa do lotu rakieta o sile ci¹gu 44 tysiêcy niutonów, impulsie w³aœciwym 850 s, zbudowana w cztery lata kosztem od 500 milionów do miliarda dolarów.Oceny te s¹ wynikiem szczegó³owych badañ i dyskusji z weteranami programu NERYA oraz innymi ekspertami, pracuj¹cymi nad tymi zagadnieniami w przemyœle i ró¿nych laboratoriach.Kosztów realizacji programu nie mo¿na zaniedbaæ, ale s¹ one porównywalne z kosztami pojedynczego startu promu kosmicznego, a w rezultacie stanêlibyœmy wobec ca³kowicie nowych mo¿liwoœci podró¿y w przestrzeni kosmicznej.Skoro termiczny silnik j¹drowy ma bardzo wiele potencjalnych zastosowañ, warto zaanga¿owaæ siê w jego produkcjê, niezale¿nie od tego, czy planujemy wys³aæ ludzi na Marsa, czy nie.Trudno jednak zaprzeczyæ, ¿e obecnie proponowanie wykorzystania energii j¹drowej w badaniach kosmosu jest ryzykowne.Dlatego grupa in¿ynierów zwi¹zanych z Laboratorium Si³ Lotniczych im.Philipsa w Albu¹uer¹ue w Nowym Meksyku, najwyraŸniej zak³adaj¹c, ¿e lepszy rydz ni¿ nic, stara³a siê doprowadziæ do konstrukcji s³onecznych silników termicznych; gdy piszê te s³owa, grupie uda³o siê uzyskaæ fundusze na realizacjê niewielkiego programu badawczego, zak³adaj¹cego opracowanie systemu oraz przetestowanie go w locie.STR to stara koncepcja, po raz pierwszy wysuniêta przez weterana niemieckiego programu V-2, Kraffta Ehricke'a, w latach piêædziesi¹tych, nigdy jednak nie zbudowano takiej rakiety.Skupione œwiat³o s³oneczne stanowi Ÿród³o mocy STR, co pozwala na rezygnacjê z reaktora j¹drowego, lecz z powodu rozproszenia œwiat³a s³onecznego trudno by³oby zbudowaæ rakietê STR o sile ci¹gu przewy¿szaj¹cej oko³o 440 niutonów.Ponadto, z oczywistych wzglêdów, system by³by zupe³nie nieprzydatny w zewnêtrznych czêœciach Uk³adu S³onecznego.Ma³a si³a ci¹gu STR uniemo¿liwia jednorazowe umieszczenie statku misji Mars Direct, znajduj¹cego siê na LEO, na trajek-154 • CZAS MARSAtorii rejsowej Ziemia-Mars.Wchodzi jednak w grê zastosowanie STR do trwaj¹cego kilka tygodni manewru, który sk³ada³by siê z serii „kopniêæ" w perygeum orbity, polegaj¹cych na w³¹czeniu silnika na 30 minut, za ka¿dym razem gdy statek przechodzi przez najni¿szy punkt swej orbity [ Pobierz caÅ‚ość w formacie PDF ]
