14 (434)
chip 1
Dick Philip K Czlowiek z wysokiego zamku
baudolino
64 1 (7)
012 06 (3)
Nastanie nocy (6)
rok 2026 10 13
741 04 (2)
tabor
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Prorok Jeremiasz nak³ania³ nawet swoich wspó³wyznawców, by wykazali siê cierpliwoœci¹ i zaakceptowali myœl o osiedleniu siê na wygnaniu.Budujcie domy i mieszkajcie w nich; zak³adajcie ogrody i spo¿ywajcie ich owoce! Bierzcie sobie ¿ony i rodŸcie synów i córki!Ksiêga Jeremiasza 29, 5-6Ten sam prorok przepowiedzia³ równie¿, ¿e wygnanie bêdzie trwa³o tylko siedemdziesi¹t lat, i prawd¹ jest, ¿e po ich up³ywie Œwi¹tynia zosta³a odbudowana.Kiedy jednak ¯ydom z Babilonu pozwolono wróciæ do Judei, ku zaskoczeniu wszystkich, wiêkszoœæ z nich wola³a pozostaæ na wygnaniu, ni¿ wracaæ.Okaza³o siê wiêc w nied³ugim czasie, ¿e taki stan rzeczy, wydawa³oby siê, tymczasowy, mo¿e trwaæ bardzo d³ugo.Kto móg³ zapanowaæ nad t¹ zupe³nie nieoczekiwan¹ sytuacj¹ w chwili, gdy wyczerpywa³a siê inspiracja proroków? Otó¿ w³aœnie wówczas pojawili siê pierwsi rabini.Zast¹pili proroków i pod koniec epoki drugiej Œwi¹tyni zebrali i uporz¹dkowali objaœnienia i komentarze Prawa.Dotychczas czynili to wy³¹cznie kap³ani.Jednak w diasporze nie mogli ju¿ spe³niaæ swych funkcji, wobec czego ich autorytet znacznie os³ab³.W samej Judei doœwiadczali nastêpstw.kolejnej wielkiej przemiany, o której ju¿ wspominaliœmy: zderzenia kultur.Nast¹pi³o bowiem - i to zarówno w Ziemi Œwiêtej, jak i w diasporze - spotkanie judaizmu z nowymi kulturami religijnymi, zw³aszcza z hellenizmem i cywilizacj¹ grecko-rzymsk¹.W diasporze ¯ydzi ¿yli w samym sercu tej cywilizacji.W Judei natomiast obecnoœæ pogañskich okupantów - Babiloñczyków, Persów, a wreszcie Greków, kiedy kraj zosta³ podbity przez Aleksandra Wielkiego - poci¹gnê³a za sob¹ w sposób nieunikniony pojawienie siê obrzêdów, sposobu myœlenia i obyczajów obcych kulturze i cywilizacji Izraela, czego skutkiem by³o zderzenie kultur i nieustanny spór zwolenników dawnego i nowego.Kultura i religia g³êboko przenikaj¹ siê nawzajem, ale monoteizm ¿ydowski,44KSZTA£TOWANIE SIÊ JUDAIZMUniezwykle rygorystyczny, ostro zwalczaj¹cy czeœæ oddawan¹ pos¹gom, oraz hellenizm ze swoim kultem piêkna fizycznego i uwielbieniem dla sztuki, z czêsto spotykanym rozluŸnieniem obyczajów w³aœciwym dla œwiata grecko-rzymskiego, stanowi³y dwa œwiaty, które nie mog³y wspó³istnieæ bez taræ.I to nie dlatego, ¿e wszyscy ¯ydzi odrzucili kulturê greck¹.Wprost przeciwnie, klasy posiadaj¹ce by³y ni¹ zafascynowane.Stopniowo zaczê³y powstawaæ - nawet w œwiêtym mieœcie - stadiony i termy, z których chêtnie korzysta³a bur¿uazja jerozolimska.Nie odpowiada³o to obyczajowoœci ¿ydowskiej.Oto charakterystyczny i uderzaj¹cy przyk³ad: jako ¿e mê¿czyŸni przebywali w ³aŸniach nago, niektórzy ¯ydzi dokonywali ró¿nych zabiegów, by wyd³u¿yæ penis i ukryæ fakt obrzezania, co wywo³ywa³o oczywiœcie oburzenie religijnej czêœci spo³ecznoœci ¿ydowskiej.Kap³ani pozostawali czêsto w bliskich zwi¹zkach z klasami posiadaj¹cymi i - podobnie jak w diasporze - na skutek rozmaitych skandali i rewolucji pa³acowych nast¹pi³ zmierzch instytucji kap³añstwa.Coraz czêœciej w oczach ludu prawowitoœæ religijn¹ uosabiali rabini.Pocz¹tkowo byli oni skrybami, którzy wiernie i sumiennie przepisywali Pismo Œwiête i stali siê jego stra¿nikami.Mo¿na przyj¹æ, ¿e pierwszym rabinem - a w ka¿dym razie wzorem dla innych - by³ cz³owiek, którego odnajdziemy jeszcze na kartach Biblii: pisarz Ezdrasz.Podj¹³ on w V w.p.n.e.dzie³o odnowy wiary, sprzeciwi³ siê gwa³townie ma³¿eñstwom miêdzy ¯ydami i poganami (w Biblii znaleŸæ mo¿na opis wzruszaj¹cej sceny odprawienia cudzoziemskich ¿on i dzieci z Jerozolimy), zapocz¹tkowa³, jednym s³owem, ¿ydowski nurt ortodoksyjny.Nastêpcy Ezdrasza, nauczyciele i mêdrcy, którzy poœwiêcali siê rozmyœlaniom nad Prawem, uczynili z Tory prawdziw¹ ojczyznê duchow¹ ¯ydów.W obliczu historycznego wyzwania, o którym ju¿ wspominaliœmy -jak pozostaæ ¯ydem w oddaleniu od Œwi¹tyni i od Ziemi Œwiêtej? - odpowiadali: mo¿na to uczyniæ, nie przestaj¹c byæ wiernym Torze, której czêœæ nie dotyczy odt¹d ¿ycia w Ziemi Œwiêtej, oraz zastêpuj¹c obrzêdy religijne w Œwi¹tyni45JUDAIZMnowym rytua³em.I tak, trzy codzienne ofiary sk³adane w Œwi¹tyni zosta³y zamienione dla ¯ydów w diasporze na trzy codzienne modlitwy [ Pobierz caÅ‚ość w formacie PDF ]
