sienkiewicz ogniemimieczem
03 Listy z Ziemi (2)
Henryk Sienkiewicz Ogniem i mieczem
Sienkiewicz Henryk Ogniem i mieczem t.1
Sienkiewicz Henryk Rodzina Połanieckich
Henryk Sienkiewicz Rodzina Połanieckich
chip 5
wiedza i zycie2
show user info
23 (352)
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Jest to, jak powiedzia³em ju¿, olbrzymiep³askowzgórze wznosz¹ce siê z obu stron coraz bardziej ku w³asnemu œrodkowi,który to œrodek, a zarazem i koœæ pacierzow¹ stanowi¹ tak zwane Rocky Mountains (GórySkaliste).Góry te, biegn¹c z pó³nocy na po³udnie, dochodz¹ najwy¿szej wysokoœci we Wyoming,potem, przebieg³szy jeszcze Colorado i New Mexico, zni¿aj¹ siê coraz bardziej, przechodz¹cstopniowo w pagórki tworz¹ce kilka pasm w samym Meksyku.Prócz tego systemu gór na zachód od nich biegnie inne pasmo, tak zwane Sierra Nevada.S¹ to góry, których odroœla pokrywaj¹ ca³¹ Kaliforniê, w której jak równie¿ i na pó³nocy, wOregonie, pojedynczo brane, rozmaite nosz¹ nazwy.Na pó³nocy (Oregon, Washington, Idaho)i na po³udniu (New Mexico, Arizona) Sierra Nevada styka siê prawie ze Skalistymi, wœrodku zaœ Skaliste wyginaj¹ siê pó³kolem na wschód ku Missisipi, Sierra Nevada zaœ na zachódku Oceanowi Spokojnemu.Miêdzy tymi dwoma pó³kolami le¿¹ stany lub terytoria: Idaho,czêœæ Oregonu, czêœæ Wyomingu, Nevada, Utah, ca³a Arizona i czêœæ Nowego Meksyku.Szczup³e wody Sierra Nevady staczaj¹ siê wszystkie do Oceanu Spokojnego, wody zaœ GórSkalistych, p³yn¹c na wschód ku Atlantykowi, tworz¹ owe wielkie rzeki amerykañskie (Missouri,Missisipi) albo te¿ ich dop³ywy.Skutkiem tego kraj zawarty miêdzy dwoma pó³kolistymipasmami gór stosunkowo jest bezwodny.Niewielkie rzeki albo gin¹ w stepach, albowpadaj¹ do œrodkowych jezior, nie maj¹c nigdzie przystêpu do brzegów morskich.Step tu iówdzie przechodzi w pustyniê zupe³nie nieurodzajn¹; miejscami sól wystêpuje na powierzchniêgruntu.W stanie Utah znajduj¹ siê wielkie zbiorniki s³onej wody (Salt L.i Utah L.)-Równie¿ czêsto napotykamy je i w Nevadzie, jak np.Tahoe, Pyramid i Humbold Lakes.Mianowicie po³udnie Utah i Nevady prawie zupe³nie jest bezwodne; dopiero w Arizonie iNew Mexico znajdujemy mniej wiêcej liczne dop³ywy Colorado River i Green River.Step te¿tu piêkniejszy, obfitszy w trawê, miejscami w drzewa, chocia¿ w ogóle ustêpuje stepom po³o¿onymna wschód Rocky Mountains i ci¹gn¹cym siê a¿ do Missouri i Missisipi, tj.stepomNebraski, Kansas, Indian Territory i Teksasu.Obecnoœæ dwóch wy¿ej wymienionych rzek i stosunkowo wielka iloœæ ich dop³ywówsprawiaj¹, ¿e wschodnie te stepy, jakkolwiek i one nie maj¹ dostatecznej iloœci wody, s¹ jednakwilgotniejsze od zachodnich i w ogóle nadzwyczaj urodzajne.Cuda opowiadaj¹ o ¿yznoœciziemi w Nebrasce, Kansas, Indian Territory i Teksasie.Z tym wszystkim s¹ to ziemieprawie jeszcze puste, zamieszka³e tylko przez rozmaite pokolenia Indian i wszelkiego rodzajudzikie zwierzêta.Miejscami w miêdzyrzeczach maj¹ siê na nich znajdowaæ olbrzymie lasy, na ca³ej jednakd³ugoœci linii kolei ¿elaznej, tak w stepach wschodnich, to jest z tej strony gór, jak w zachodnich,z tamtej strony gór le¿¹cych, nie widzia³em literalnie ani jednego drzewa prócz zasadzonychw ma³ej zreszt¹ iloœci ko³o stacji kolejowych.Wszêdzie step i step, poros³y tylko rodzajem wrzosów, burzanami i jak¹œ szyszkowat¹ roœlin¹,której szyszki do naszego szaleju podobne.Widok w ogóle uroczysty, ale nadzwyczajsmutny.Prawda, ¿e pierwszy raz widzia³em owe stepy w po³owie marca, to jest w czasie,kiedy wszystko na nich jeszcze zdrêtwia³e jest snem zimowym.Stepy Jowy, Nebraski, Wyomingu,Utah i Nevady, jakkolwiek po³o¿one pod 42° szerokoœci pó³nocnej, tj.mniej wiêcej narównole¿niku Portugalii, Hiszpanii i po³udniowych W³och, zimê jednak maj¹ d³ug¹ i ostr¹.Czytelnikom zapewne wiadomo, ¿e pod t¹¿ sam¹ szerokoœci¹ w Europie cieplej jest ni¿gdziekolwiek indziej; ale istnieje i inna, wa¿niejsza jeszcze przyczyna, dla której wymienionestepy maj¹ klimat tak ostry: oto wysokoœæ ich po³o¿enia nad poziom morza.Wspomnia³em,ju¿, ¿e poczynaj¹c od systemu wielkich jezior, a œciœle bior¹c od Missisipi, p³askowzgórzewznosi siê ci¹gle, tak ¿e w Wyomingu i Utah dochodzi do kilkunastu tysiêcy stóp nad poziommorza, to jest do linii wiecznych œniegów.Z tym wszystkim wznoszenie siê owo tak jest nieznacznei ³agodne, ¿e podró¿nik znalaz³szy siê na wysokoœci Mont Blanc lub Gotarda nie spo73strzeg³ nawet, ¿e jecha³ pod górê.Pozornie poci¹g pêdzi ci¹gle po równinie i dopiero zaspyœniegowe i tak zwane œnie¿ne domy, to jest ogromne drewniane galerie, wœród których idziekolej, ukazuj¹ na rzeczywisty stan rzeczy.Nebraska po³o¿ona jest wprawdzie znacznie ni¿ej, ale i w niej, a szczególniej na zachodnimjej krañcu zima trwa do po³owy kwietnia.Latem za to upa³y dochodz¹ tu do stu kilkunastustopni Fahrenheita.Promienie s³oneczne padaj¹c prawie prostopadle na step nie pokrytycieniem drzew rozpalaj¹ go jak piec hutniczy.Trawy, osty, burzany i bodziaki schn¹ jakpieprz i opad³szy na ziemiê wik³aj¹ siê ze sob¹ w jedno zbite, wy¿Ã³³k³e podœcielisko [ Pobierz caÅ‚ość w formacie PDF ]
