Adam Mickiewicz Historia szlachecka z 1811 we dwunastu księgach wierszem
Cortazar Julio Opowiesci o kronopiach i famach i inne historie
Quo vadis Henryk Sienkiewicz
714 03 (5)
Jordan Robert Kolo Czasu t 2 cz 1 Wielkie Polowanie
Unfinished Tales
elektronika praktyczna 04 1997
ENTER.1996 2001
abc.com.pl 5
Przenicowany swiat
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Najwy¿szy kap³an tego sanktuarium stawa³ siê automatycznie przywódc¹ duchowym ca³ego narodu ¿ydowskiego, ¿yj¹cego w Judei i poza ni¹.Nastêpne piêædziesi¹t lat po odbudowie i poœwiêceniu œwi¹tyni Ÿród³a biblijne pomijaj¹ prawie ca³kowitym milczeniem.Mo¿na mimo to przypuszczaæ, ¿e w dalszym ci¹gu trwa³ ruch repatriancki /Ezd 4,12/, dziêki któremu liczba mieszkañców Judei podwoi³a siê w stosunku do stanu ludnoœci z czasu pierwszego powrotu /Ezd 2 Neh 7 ok.50000/.Z punktu widzenia religijnego natomiast sytuacja wyraŸnie siê pogorszy³a.Pojawi³y siê zaniedbania w dziedzinie ofiarniczej /Mal 1,6-2,8/ i nieuczciwoœæ w p³aceniu danin na sanktuarium /Mal 3,6-12/.Zaczêto zaniedbywaæ praktykê szabatu /Neh 3,15-22/ oraz mno¿yæ liczbê ma³¿eñstw z kobietami pochodzenia cudzoziemskiego /Neh 13,23-28/ przy jednoczesnym rozwi¹zaniu ma³¿eñstw z ¯ydówkami i to z b³ahych powodów /Mal 2,10-16/.W tej przykrej sytuacji nowy impuls do odrodzenia religijnego i politycznego ¯ydów wyszed³ znowu z Persji, a zwi¹zany by³ w g³Ã³wnej mierze z osobami Ezdrasza i Nehemiasza.Pierwszy z nich by³ reformatorem ¿ycia politycznego.Do dzisiaj nie jest rozstrzygniêta do koñca sprawa kolejnoœci pojawienia siê tych dwóch ludzi w Judei.Pierwszym w Jerozolimie by³ najprawdopodobniej Nehemiasz.Kronikarz spisuj¹cy jego dzieje i bêd¹cy w posiadaniu jego "Pamiêtników" twierdzi, ¿e Nehemiasz przyby³ do Judei w 445 r./Neh 1,1 2,1/, gdzie pozosta³ przez dwanaœcie lat a¿ do 433 r.Z jego przybyciem wi¹¿e siê sprawa utworzenia autonomicznej prowincji Judei, która dot¹d by³a czêœci¹ regionu Samarii.Sprawa ta spowodowa³a zrozumia³e wzburzenie zarz¹dcy Samarii.Powodem k³Ã³tni sta³a siê te¿ sprawa odbudowy murów obronnych Jerozolimy, co w staro¿ytnoœci oznacza³o odzyskanie autonomii przez miasto.Mimo sprzeciwów zarz¹dcy Samarii i sprzymierzonych z nim ludzi mur miejski po piêædziesiêciu dwóch dniach zosta³ odbudowany.Obejmowa³ on obszar niewiele wiêkszy od dawnego Miasta Dawidowego, a mimo to miastu brakowa³o mieszkañców.Nehemiasz zdecydowa³ wiêc powiêkszyæ ludnoœæ Jerozolimy, sprowadzaj¹c do niej co dziesi¹tego ¯yda zamieszkuj¹cego Judeê.W zwi¹zku z tym, ¿e sytuacja ekonomiczna wielu z nich by³a w tym czasie op³akana przeprowadzi³ odwa¿n¹ reformê ekonomiczn¹, przpominaj¹c¹ spartañsk¹ sissitiê.Najubo¿sze grupy ludnoœci mia³y uzyskaæ prawo powrotu do swoich ojcowizn sprzedanych lub zastawionych u bogatych ¯ydów w okresie g³odu /Neh 5 - rok jubileuszowy/.Reforma ta zmierza³a do zmniejszenia antagonizmów miêdzy biednymi i bogatymi oraz mia³a zachêciæ do osiedlania siê w Judei.Nehemiaszowi zawdziêcza siê te¿ konsekwentn¹ izolacjê ¯ydów od otoczenia cudzoziemskiego, która bêdzie trwa³a wiele wieków /Neh 13,23-28/.Wed³ug wersji greckiej ksiêgi I Ezdrasza, za któr¹ idzie Józef Flawiusz, Ezdrasz pojawi³ siê w Jerozolimie w roku 423, tj.po Nehemiaszu.Wersja aramejska tej samej ksiêgi Ezd 7,7-9 podaje rok 458 jako datê przybycia Ezdrasza do Jerozolimy.Jest to ma³o prawdopodobne ze wzglêdu na to, ¿e orgina³ aramejski ksiêgi zosta³ poddany licznym przeróbkom.Zadaniem Ezdrasza by³a reforma religijna, opieraj¹ca siê na Prawie Moj¿eszowym.Stosowanie tego Prawa wobec ¯ydów mia³o byæ odt¹d respektowane nawet przez króla perskiego.St¹d te¿ najwa¿niejszym dzie³em Ezdrasza by³o og³oszenie nowego Prawa /Neh 8/.By³o ono prawdopodobnie owocem pracy prawników ¿ydowskich mieszkaj¹cych w Persji, a jego publiczne og³oszenie w Jerozolimie nale¿y uwa¿aæ za wymowny przyk³ad wp³ywu diaspory perskiej na ¿ycie religijne Judei.O ile istotna dzia³alnoœæ Ezdrasza skoñczy³a siê w rok po jego przybyciu do Jerozolimy, o tyle jego dzie³o przetrwa³o wieki.Moj¿esza uwa¿a siê za za³o¿yciela Izraela, Ezdrasza zaœ za tego, który nada³ mu tak¹ formê, dziêki której móg³ przetrwaæ wieki.Okres od Ezdrasza do pocz¹tku czasów hellenistycznych jest najmniej udokumentowany przez Bibliê.Historia Judei pozostaje bia³¹ plam¹, chocia¿ sk¹din¹d dobrze znana jest historia powszechna Bliskiego Wschodu tego okresu.Jeœli interpretacja dokumentów z Elefantyny jest w³aœciwa, wówczas za nastêpcê Nehemiasza na urzêdzie zarz¹dcy Judei nale¿y uwa¿aæ niejakiego Hananiasza, jego brata /Neh 7,2/.Po 410 r.Jude¹ rz¹dzi³ cz³owiek o perskim imieniu Bagohi, a najwy¿szym kap³anem by³ Johanan.Cz³owiek ten zabi³ w³asnego brata w œwi¹tyni, gdy usi³owa³ on obj¹æ stanowisko arcykap³añskie.Po Johananie stanowisko obi¹³ jego syn, Jaddua, ostatni z wymienionych w Dziele Kronikarskim.W tym czasie pog³êbi³ siê antagonizm miêdzy ¯ydami a Samarytanami.Pod koniec okresu perskiego Samarytanie przedsiêwziêli budowê w³asnej œwi¹tyni na Górze Garizim /Ant XI.,7/.W tym samym czasie zadzierzgniête zosta³y kontakty ze œwiatem greckim i hellenistycznym.Jêzyk grecki zaczyna³ torowaæ sobie drogê do Judei, chocia¿ pierwszorzêdnym jêzykiem ¯ydów by³ wtedy jêzyk aramejski.Praktykowany przed wygnaniem jêzyk hebrajski przetrwa³ tylko dziêki temu, ¿e - tak jak ³acina - by³ u¿ywany jako jêzyk sakralny: jako drugi jêzyk bêdzie u¿ywany jeszcze w Qumran.X.Okres HellenistycznyPocz¹tek tego okresu zwi¹zany jest z osob¹ Aleksandra Wielkiego /336-323/ i jego wypraw¹ do Azji w celu wyzwolenia Greków ¿yj¹cych pod panowaniem perskim.Zwyciêstwa nad si³ami perskimi pod Granikiem /334/, a potem pod Issos /333/ skruszy³y potê¿ne imperium Dariusza III Kodomana.Zanim upad³o ono ca³kowicie Aleksander postanowi³ ubezpieczyæ swoje flanki i zaj¹æ Egipt.Wszystkie miasta wybrze¿a Fenicji, poza Tyrem, zda³y siê na jego ³askê.Po siedmiomiesiêcznym oblê¿eniu wojska macedoñskie zdoby³y Tyr i ruszy³y na po³udnie wybrze¿em palestyñskim.Zadanie zdobycia obszaru Palestyny przypad³o w udziale jednemu z genera³Ã³w, Parmenidasowi, który wykona³ je bez wiêkszych trudnoœci.Poza Samri¹ opieraj¹c¹ siê przez pewien czas Macedoñczykom, inne miasta podda³y siê bez oporu.Samarytanie przyjêli z pocz¹tku w³adzê macedoñsk¹, ale po krótkim czasie zmienili decyzjê i spalili Andromacha, macedoñskiego prefekta Syrii.W odwecie Samaria zosta³a zniszczona, a na jej miejscu za³o¿ono hellenistyczn¹ koloniê.Wiele czo³owych osobistoœci miasta uciekaj¹cych przed wojskami Aleksandra zosta³o pochwyconych i zmasakrowanych.Prawdopodobnie w rezultacie tych wydarzeñ Samarytanie przenieœli siê do Sychem.Po dwu miesi¹cach oblê¿enia Gazy Aleksander wszed³ do Egiptu /332/, spotykaj¹c siê z przyjaznym przyjêciem ze strony mieszkañców kraju znu¿onych w³adz¹ persk¹.Egipcjanie obwo³ali go prawomocnym faraonem.W Starym Testamencie nie ma ¿adnych wzmianek o tym jak w tym czasie zachowa³a siê Jerozolima i Judea.Niektórzy twierdz¹, ¿e nowa sytuacja Judei jest przedstawiona przez ostatnich proroków /Hab 1,2 Zach 9,1-8/, ale s¹ to tylko przypuszczenia.Opowiadanie Józefa Flawiusza o wizycie Aleksandra w Jerozolimie ma raczej legendarny charakter /Ant XI, 8,4-5/.Wed³ug niego ¯ydzi odmówili Aleksandrowi pomocy /wojska i ¿ywnoœci/ w czasie oblê¿enia Tyru, a kiedy Tyr zosta³ zdobyty postanowiono w taki sposób przyj¹æ zwyciêzcê w Jerozolimie, a¿eby zapomnia³ o niefortunnym zachowaniu siê jej w³adz.Wspania³a procesja wita Aleksandra przed Jerozolim¹ i prowadzi do œwi¹tyni, która wywiera takie wra¿enie na Aleksandrze, ¿e goœæ zapomina o swoim gniewie i nadaje ¯ydom Judei oraz diaspory autonomiczne prawa.".Skoro doniesiono mu, ¿e Aleksander ju¿ zbli¿a siê do miasta, wyszed³ z orszakiem kap³anów i rzesz¹ obywateli ku miejscu zwanemu Safein, nadaj¹c temu spotkaniu œwiêt¹ dostojnoœæ, odró¿niaj¹c¹ je od postêpowania innych narodów.Nazwa "Safein" na jêzyk grecki wyk³ada siê: czatownia /skopos/ z owego miejsca bowiem mo¿na obserwowaæ Jerozolimê i œwi¹tyniê.- Towarzysz¹cy królowi Fenicjanie i Chaldejczycy spodziewali siê, ¿e pozwoli im on, bêd¹c tak srogo rozgniewany, z³upiæ miasto i zg³adziæ arcykap³ana wœród tortur: ale rzeczywistoœæ zada³a k³am ich nadziejom [ Pobierz caÅ‚ość w formacie PDF ]
