Issac Asimov Nemesis (7)
Card Orson Scott Gra Endera
Krotoschin Huna
abc.com.pl 7
Szklarski Alfred 9 Tomek w grobowcach faraonow
wiedza i zycie2
czas pogardy
tags1
Eddings Dav
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Z typowo sarmackąmentalnością odnosi się do własnej klasy i tylkoszlachtę uważa z godną przedstawicielkę na-rodu.Życieprywatne szlachty nacechowane jest troską o dobrobyt ikorzyści materialne.Wystarczy przypomnieć znakomityfragment Pamiętników, w którym Pasek opisuje swezaloty do Anny Łąckiej.Bardziej przypominają one układyhandlowe niż wyznania miłosne.Utwór pisany jest stylem barwnym,potocznym, dosadnym, wskazującym na gawędziarskie talentyautora, nasycony anegdotami i przysłowiami.Szczególnymiwartościami wyróżniają się opisy batalistyczne.Ad.6.Całą braćszlachecką jednoczyło poczucie narodowej potęgi,przekonanie o świetności polskiego ustroju - monarchiiograniczonej prawami stanu szlacheckiego - nadtoświadomość tradycji rodowej i starodawnościsarmackiej, co wiązało się z ideą po-chodzenia Polakówjakoby od starożytnych Sarmatów.Duma z tego po-tężnegosarmackiego dziedzictwa była też nieodłączną cechą barokowej mentalności.Dopiero z czasem, wXVIII w.ukształtowało się ujemnie nacechowane określeniesarmatyzm oznaczające całokształt siedemnastowiecznychobyczajów i kultury szlacheckiej, zwykle utożsamianych z samowolą,zacofaniem, pogardą, niechęcią do cudzoziemców, dewocją i ciasnymtradycjonalizmem.Szlachcic - rycerz był obrońcą złotejwolności, systemu społeczno - państwowego, którygwarantował mu uprzywilejowane miejsce w Rzeczypospolitej.Już w wieku XVII wideologii sarmackiej ujawniły się również hasłamesjanistyczne, wspomagane i rozwijane przez Kościół.Polska, a więc rycerska szlachta miała odegraćszczególną rolę w całej wschodniej Europie poprzezkrzewienie idei chrześcijańskich.Szlachcic - obrońcawiary, obrońca Najświętszej Marii Panny stawał na strażysuwerenności chrześcijańskiej Europy, strzegł przednie-bezpieczeństwem pogaństwa i innowierstwa.Polskapełniła w ideologii sarmackiej przedmurza chrześcijaństwa, najdalej na Wschód wysuniętego bastionu Rzymu.Pisarze późnegobaroku (Potocki, Wespazjan Kochowski) pod-jęli zdecydowanąkrytykę wielu przejawów życia szlacheckiego, akcentujączwłaszcza niezrealizowanie przez nią podstawowychzasad ideologii sarmackiej.Krytyce podlegała nie samaideologia, ale właśnie odstępstwa od niej.Ad.7.Gatunki charakterystyczne dla epokibaroku to:sonet - utwórpoetycki składający się z 14 wersów podzielonychna dwie strofy czterowierszowe oraz dwie trójwierszowe (ter-cyny), o ścisłymrozkładzie rymów, przy czym 8 pierwszych wersów zawiera naogół część opisową lub narracyjną, natomiast 6końcowych stanowi część refleksyjno- uogólniającą.Sonet zrodził się w XII w.we Włoszech (nazwa),rozwinięty został przez A.Dantego i F.Petrarkę.Ustaliłsię wtedy typ tzw.sonet włoski o rozkładzie rymów abbaabba oraz cdc dcd (cde cde).Sonet rozpowszechnił się wciągu XV i XVI w.w literaturze europejskiej, m.in.sonetyWiliama Szekspira.Tak zwany sonet francuski miałzmodyfikowany układ rymów (w końcowych 6 wersach ccdeed lub cddcee).W Polsce sonet wprowadzili J.Kochanowski iM.Sęp-Szarzyński.Wnowszych czasach ustaliła się włoska postać sonetu.Uprawiany w różnych okresach literaturyuważany za formę szczególnie trudną, pojmowany był jakopopis i sprawdzian kunsztu poetyckiego (romantyzm - A.Mickiewicz i J.Słowacki, pozytywizm - A.Asnyk, MłodaPolska - J.Kasprowicz, K.Tetmajer, L.Staff,współcześnie - J.Iwaszkiewicz, A.Słonimski, S.Grochowiak, S.Swen-Czachorow-ski).epos rycerski -najstarszy gatunek epicki, wywodzący się z ludowych podańo legendarnych lub historycznych bohaterach z plemiennej przeszłości; są to dłuższeutwory, najczęściej wierszowane; źródłem eposów byłymity, podania i baśnie; epos rycerski ukształtował się wśredniowieczu;pamiętnik - gatunekpiśmiennictwa użytkowego oraz wzorowany na nim gatunekliteratury pięknej - pisane w pierwszejosobie wspomnieniaz życia prywatnego lub publicznego.W odróżnieniuod dziennika pamiętnik pisany jest z perspektywypóźniejszej od całości przedstawionych wydarzeń i wsposób bardziej sumaryczny.Wiele pamiętnikówrzeczywistych ze względu na ich wartość literacką zaliczasię obecnie do literatury pięknej (Pamiętniki J.Ch.Paska).Powieści pisane w formiepamiętnika pozwalały usunąć pośrednictwo narratora,zbliżyć czytelnikowi perspektywę postaci.Pojawiły sięzwłaszcza w prozie o zainteresowaniach psychologicznych (np.w okresie Młodej Polski).list - gatunekwywodzący się ze starożytności (Horacy), uprawianygłównie w okresie klasycyzmu, związany z kulturądworską, wprowadzający rozważania ogólne, elementydydaktyczne, niekiedy satyryczne.Ramą utworubyła konwencja komunikacji listownej; list sięgał doepistolografii (sztuki pisania listów) użytkowej.Obowiązywała w nim stosownośćstylu do treści oraz do rodzaju stosunków między dwiema stronamikomunikacji (w liścia kierowanym do przyjaciela dopuszczanebyły tony bardziej osobiste).W liście możliwa byławiększa swoboda, obniżenie tonu, wprowadzenie formy swobodnej rozmowy.Nierzadko sięgano po formę listu z podróży.W liście okolicznościowym, częstym w okresie oświecenia, dopuszczalne były błahsze treści.Od ody listróżnił się przed wszystkim powściągliwością tonu,refleksyjnością.List w Polsce był rozpowszechnionyw okresie oświecenia (I.Krasi ci, S.Trembecki), w okresie romantyzmu przybrałcharakter mniej retoryczny, a bardziej intymny, np.u J.Słowackiego, C.Norwida (Doobywatela Hojna Bron) [ Pobierz całość w formacie PDF ]
