Zelazny Roger Amber 08 Znak Chaosu
rozdzial 08 (15)
rozdzial 08 (191)
rozdzial 08 (58)
rozdzial 08 (19)
rozdzial 08 (52)
rozdzial 08 (222)
rozdzial 08 (237)
rozdzial 08 (203)
26 ez
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Zamiast zbioru osobników zachowuj¹cych siê w chaotyczny sposób nagle pojawia siê jedna ca³oœæ – kolonia funkcjonuje jak superorganizm, wykazuj¹cy równoczeœnie rytm i przestrzenne uporz¹dkowanie".70Obserwacje wykonane w laboratorium Nigela Franksa œwiadcz¹ o tym, ¿e prawdziwe kolonie mrówek tak dostosowuj¹ swoj¹ gêstoœæ, by ¿yæ blisko punktu krytycznego, "na skraju chaosu".Mrówki reguluj¹ rozmiary terytorium, na którym buduj¹ mrowisko – z królow¹ poœrodku oraz z rozwijaj¹cymi siê embrionami i larwami wokó³ niej.Pos³uguj¹c siê ziarnkami piasku, mrówki wyznaczaj¹ granicê sali wylêgu.Jeœli z³oœliwy uczony przesunie ziarnka, zmniejszaj¹c powierzchniê sali, mrówki przepychaj¹ je na poprzednie miejsce.Podobnie, gdy powierzchnia siê powiêksza, mrówki odpowiednio j¹ zmniejszaj¹."Kolonia wyczuwa sw¹ gêstoœæ i przestrzenne uporz¹dkowanie – stwierdza Goodwin.- Wydaje siê zatem, ¿e kolonia rzeczywiœcie tak dostosowuje gêstoœæ, by ¿yæ na skraju chaosu".Te przyk³ady t³umacz¹, dlaczego idea "skraju chaosu" jest tak kusz¹ca.Dla Goodwina to "[.] w³aœciwie twierdzenie na temat ¿ycia, Wszechœwiata i wszystkich uk³adów z³o¿onych i nieliniowych (czyli niemal wszystkich).Mówi¹c bardziej antropomorficznie, mo¿na przyj¹æ, ¿e skraj chaosu to dobre miejsce do ¿ycia w nieustannie zmieniaj¹cym siê œwiecie, poniewa¿ •2 tego punktu mo¿na zawsze zbadaæ dopuszczalne sposoby Uporz¹dkowania i wypróbowaæ ich przydatnoœæ w danej sytuacji.Natomiast lepiej nie utkn¹æ w jednym stanie uporz¹dkowanym, który wczeœniej czy póŸniej z pewnoœci¹ stanie siê przestarza³y (proszê pamiêtaæ o dinozaurach, Imperium Brytyjskim lub IBM przed zmianami).Wobec tego z³o¿one uk³ady zawsze zmieniaj¹ siê tak, by byæ blisko skraju chaosu, w gotowoœci do wykonania twórczego kroku i wykorzystania nadarzaj¹cej siê nowoœci, co stanowi istotê procesu ewolucji.W ka¿dym razie mo¿na sformu³owaæ tak¹ hipotezê".Ewolucja i uniwersalna maszyna TuringaJednym z gor¹cych obroñców takich koncepcji jest Chris Langton z Santa Fe Inst³tute w Nowym Meksyku.Poœwiêci³ on du¿o czasu na próby wyjaœnienia, jak ¿ycie równowa¿y yin pozornego chaosu z yang samoorganizacji: "W uk³adach o¿ywionych dynamika informacji dominuje nad dynamik¹ energii, która okreœla zachowanie wiêkszoœci uk³adów martwych.Jak sta³o siê mo¿liwe podporz¹dkowanie krn¹brnej energii woli informacji?"71 Langton twierdzi, ¿e automaty komórkowe zdolne do wykonania "niebanalnych obliczeñ" – czyli uniwersalne maszyny Turinga – z regu³y istniej¹ w obszarze przejœciowym, miêdzy porz¹dkiem i chaosem; nale¿¹ zatem do IV klasy Wol-frama, znajduj¹cej siê miêdzy klas¹ II, zawieraj¹c¹ automaty zachowuj¹ce siê w sposób uporz¹dkowany, a klas¹ III – klas¹ automatów chaotycznych.72Langton utrzymuje, ¿e skoro uk³ady o¿ywione w celu przetrwania musz¹ przeprowadzaæ skomplikowane obliczenia, to w takim razie dobór naturalny faworyzuje uk³ady na granicy miêdzy porz¹dkiem i chaosem – "na skraju chaosu" – poniewa¿ takie uk³ady dysponuj¹ najwiêkszymi mo¿liwoœciami przetwarzania informacji.Na podstawie analizy zachowania wielu automatów komórkowych, dzia³aj¹cych zgodnie z ró¿nymi regu³ami dynamicznymi, Langton twierdzi, ¿e dla ¿ycia najlepsza jest sytuacja, gdy pozornie przypadkowe zachowanie wspó³istnieje z bardziej regularn¹ dynamik¹.W tym kontekœcie "¿ycie" oznacza zarówno ¿ycie biologiczne, jak i sztuczne.Langton wierzy, ¿e uda³o mu siê znaleŸæ obszar przejœcia krytycznego w przestrzeni parametrów wszystkich jedno-i dwuwymiarowych automatów komórkowych, gdzie "[.] obserwuje siê przemianê fazow¹ od dynamiki bardzo uporz¹dkowanej do nieuporz¹dkowanej, podobn¹ do zmiany cia³a sta³ego w ciecz".73 W tym obszarze mieszcz¹ siê automaty IV klasy.Podczas fizycznych przemian fazowych, na przyk³ad przemiany lodu w wodê, a nastêpnie w parê, powstaj¹ korelacje w czasie i przestrzeni miêdzy dowolnie odleg³ymi cz¹steczkami.Poniewa¿ uniwersalne maszyny Turinga mog¹ dzia³aæ tylko w uk³adach maj¹cych pamiêæ i pozwalaj¹cych na komunikacjê miêdzy dowolnie odleg³ymi punktami, to najprawdopodobniej automaty komórkowe IV klasy s¹ w stanie wykonaæ niebanalne obliczenia, a nawet pe³niæ funkcjê uniwersalnej maszyny Turinga.Inaczej mówi¹c, wed³ug Langtona przetwarzanie informacji za pomoc¹ dzia³aj¹cej równolegle sieci jest najbardziej wydajne "na skraju chaosu".74 Mo¿na zatem przypuszczaæ, ¿e skoro uk³ady o¿ywione musz¹ wykonywaæ wiele z³o¿onych zadañ, to uk³ady te ewoluuj¹ do tego obszaru.Podobnie myœl¹cy koledzy Langtona usi³uj¹ umocniæ koncepcjê "skraju chaosu", wi¹¿¹c j¹ z innymi ideami.Na przyk³ad Stuart Kauffman twierdzi, ¿e z pojêciem tym "[.] wi¹¿e siê nowy schemat teoretyczny, pozwalaj¹cy zrozumieæ ewolucjê biologiczn¹".75 W naturalnym ekosystemie wilgotnego lasu równikowego, sk³adaj¹cym siê z wielu koewoluuj¹cych gatunków, któremu odpowiada zmienny pejza¿ dostosowañ, sukces jednego gatunku (na przyk³ad ¿aby) mo¿e oznaczaæ klêskê innego (na przyk³ad muchy), który dla pierwszego gatunku jest ulubionym po¿ywieniem.Kauffman dowodzi, ¿e ca³y ekosystem ewoluuje do stanu na skraju chaosu, i ³¹czy tê koncepcjê z teori¹ samoorganizuj¹cego siê stanu krytycznego Baka, któr¹ omawialiœmy w rozdziale 7 [ Pobierz caÅ‚ość w formacie PDF ]
