Zelazny Roger Amber 08 Znak Chaosu
rozdzial 08 (15)
rozdzial 08 (191)
rozdzial 08 (58)
rozdzial 08 (19)
rozdzial 08 (52)
rozdzial 08 (222)
rozdzial 08 (237)
rozdzial 08 (203)
26 ez
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Zamiast zbioru osobników zachowuj�cych si� w chaotyczny sposób nagle pojawia si� jedna ca�o�� � kolonia funkcjonuje jak superorganizm, wykazuj�cy równocze�nie rytm i przestrzenne uporz�dkowanie".70Obserwacje wykonane w laboratorium Nigela Franksa �wiadcz� o tym, �e prawdziwe kolonie mrówek tak dostosowuj� swoj� g�sto��, by �y� blisko punktu krytycznego, "na skraju chaosu".Mrówki reguluj� rozmiary terytorium, na którym buduj� mrowisko � z królow� po�rodku oraz z rozwijaj�cymi si� embrionami i larwami wokó� niej.Pos�uguj�c si� ziarnkami piasku, mrówki wyznaczaj� granic� sali wyl�gu.Je�li z�o�liwy uczony przesunie ziarnka, zmniejszaj�c powierzchni� sali, mrówki przepychaj� je na poprzednie miejsce.Podobnie, gdy powierzchnia si� powi�ksza, mrówki odpowiednio j� zmniejszaj�."Kolonia wyczuwa sw� g�sto�� i przestrzenne uporz�dkowanie � stwierdza Goodwin.- Wydaje si� zatem, �e kolonia rzeczywi�cie tak dostosowuje g�sto��, by �y� na skraju chaosu".Te przyk�ady t�umacz�, dlaczego idea "skraju chaosu" jest tak kusz�ca.Dla Goodwina to "[.] w�a�ciwie twierdzenie na temat �ycia, Wszech�wiata i wszystkich uk�adów z�o�onych i nieliniowych (czyli niemal wszystkich).Mówi�c bardziej antropomorficznie, mo�na przyj��, �e skraj chaosu to dobre miejsce do �ycia w nieustannie zmieniaj�cym si� �wiecie, poniewa� �2 tego punktu mo�na zawsze zbada� dopuszczalne sposoby Uporz�dkowania i wypróbowa� ich przydatno�� w danej sytuacji.Natomiast lepiej nie utkn�� w jednym stanie uporz�dkowanym, który wcze�niej czy pó�niej z pewno�ci� stanie si� przestarza�y (prosz� pami�ta� o dinozaurach, Imperium Brytyjskim lub IBM przed zmianami).Wobec tego z�o�one uk�ady zawsze zmieniaj� si� tak, by by� blisko skraju chaosu, w gotowo�ci do wykonania twórczego kroku i wykorzystania nadarzaj�cej si� nowo�ci, co stanowi istot� procesu ewolucji.W ka�dym razie mo�na sformu�owa� tak� hipotez�".Ewolucja i uniwersalna maszyna TuringaJednym z gor�cych obro�ców takich koncepcji jest Chris Langton z Santa Fe Inst�tute w Nowym Meksyku.Po�wi�ci� on du�o czasu na próby wyja�nienia, jak �ycie równowa�y yin pozornego chaosu z yang samoorganizacji: "W uk�adach o�ywionych dynamika informacji dominuje nad dynamik� energii, która okre�la zachowanie wi�kszo�ci uk�adów martwych.Jak sta�o si� mo�liwe podporz�dkowanie krn�brnej energii woli informacji?"71 Langton twierdzi, �e automaty komórkowe zdolne do wykonania "niebanalnych oblicze�" � czyli uniwersalne maszyny Turinga � z regu�y istniej� w obszarze przej�ciowym, mi�dzy porz�dkiem i chaosem; nale�� zatem do IV klasy Wol-frama, znajduj�cej si� mi�dzy klas� II, zawieraj�c� automaty zachowuj�ce si� w sposób uporz�dkowany, a klas� III � klas� automatów chaotycznych.72Langton utrzymuje, �e skoro uk�ady o�ywione w celu przetrwania musz� przeprowadza� skomplikowane obliczenia, to w takim razie dobór naturalny faworyzuje uk�ady na granicy mi�dzy porz�dkiem i chaosem � "na skraju chaosu" � poniewa� takie uk�ady dysponuj� najwi�kszymi mo�liwo�ciami przetwarzania informacji.Na podstawie analizy zachowania wielu automatów komórkowych, dzia�aj�cych zgodnie z ró�nymi regu�ami dynamicznymi, Langton twierdzi, �e dla �ycia najlepsza jest sytuacja, gdy pozornie przypadkowe zachowanie wspó�istnieje z bardziej regularn� dynamik�.W tym kontek�cie "�ycie" oznacza zarówno �ycie biologiczne, jak i sztuczne.Langton wierzy, �e uda�o mu si� znale�� obszar przej�cia krytycznego w przestrzeni parametrów wszystkich jedno-i dwuwymiarowych automatów komórkowych, gdzie "[.] obserwuje si� przemian� fazow� od dynamiki bardzo uporz�dkowanej do nieuporz�dkowanej, podobn� do zmiany cia�a sta�ego w ciecz".73 W tym obszarze mieszcz� si� automaty IV klasy.Podczas fizycznych przemian fazowych, na przyk�ad przemiany lodu w wod�, a nast�pnie w par�, powstaj� korelacje w czasie i przestrzeni mi�dzy dowolnie odleg�ymi cz�steczkami.Poniewa� uniwersalne maszyny Turinga mog� dzia�a� tylko w uk�adach maj�cych pami�� i pozwalaj�cych na komunikacj� mi�dzy dowolnie odleg�ymi punktami, to najprawdopodobniej automaty komórkowe IV klasy s� w stanie wykona� niebanalne obliczenia, a nawet pe�ni� funkcj� uniwersalnej maszyny Turinga.Inaczej mówi�c, wed�ug Langtona przetwarzanie informacji za pomoc� dzia�aj�cej równolegle sieci jest najbardziej wydajne "na skraju chaosu".74 Mo�na zatem przypuszcza�, �e skoro uk�ady o�ywione musz� wykonywa� wiele z�o�onych zada�, to uk�ady te ewoluuj� do tego obszaru.Podobnie my�l�cy koledzy Langtona usi�uj� umocni� koncepcj� "skraju chaosu", wi���c j� z innymi ideami.Na przyk�ad Stuart Kauffman twierdzi, �e z poj�ciem tym "[.] wi��e si� nowy schemat teoretyczny, pozwalaj�cy zrozumie� ewolucj� biologiczn�".75 W naturalnym ekosystemie wilgotnego lasu równikowego, sk�adaj�cym si� z wielu koewoluuj�cych gatunków, któremu odpowiada zmienny pejza� dostosowa�, sukces jednego gatunku (na przyk�ad �aby) mo�e oznacza� kl�sk� innego (na przyk�ad muchy), który dla pierwszego gatunku jest ulubionym po�ywieniem.Kauffman dowodzi, �e ca�y ekosystem ewoluuje do stanu na skraju chaosu, i ��czy t� koncepcj� z teori� samoorganizuj�cego si� stanu krytycznego Baka, któr� omawiali�my w rozdziale 7 [ Pobierz całość w formacie PDF ]
