Pod redakcjš Charlesa E. Skinnera Psychologia wychowawcza (13)
George Orwell Folwark zwierzęcy (13)
rok 2026 10 13
133 02 (13)
Straznicy apokalipsy tom 1
ENTER.2002 2003
abc.com.pl 8
www nie com pl 1
25 (122)
t searchresults
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.W pierwszej sytuacji osoby badane nic nie robiy przez tych 30 sekund, w drugiej w tym czasie rozwizyway zadanie arytmetyczne (eksperyment ten wzorowany jest na badaniu Petersonów, 1959, por.s.26).W drugiej sytuacji brak jest efektu wieoci.Na przechodzenie informacji z STM do LTM, czyli na kodowanie w LTM, maj wpyw z kolei inne czynniki.Jeli utrudnimy to przejcie, np.przez01 10 20 30 40 Miejsce snowa w seriiRys.18.Eliminacja efektu wieioci przez nowe zadanie dla STM.(Wedug: R.C.Atkinson i R.M.Shiffrin, 1971.)dodatkowe zadanie w czasie (nie po) prezentacji listy (moe nim by sortowanie kart), to w krzywej przypominania sów wystpuje tylko efekt wieoci, pami pierwszej czci listy jest prawie zniesiona.Szybko prezentacji listy jest take czynnikiem, który wpywa tylko na LTM.Wolniejsze tempo prezentacji poszczególnych elementów listy uatwia kodowaniew LTM.Na rys.19 przedstawiono krzywe przypominania listy, której kolejne 'i elementy byy eksponowane w jednej sytuacji przez 1 sekund kady,a w drugiej przez 2 sekundy.Efekt wieoci (STM) jest identyczny w obu sytuacjach, róni si pierwsza cz krzywej zwizana z LTM.Rys.19.Wplyw tempa prezentacji materia/u na LTM.(Wedug: R.C.Atkinson i R.M.Shiffrin, 1971.)Innym czynnikiem oddziaujcym na LTM jest powtarzanie.Sdzi si, e efekt pierwszestwa wystpuje dziki temu, e pierwsze elementy listy s powtórzone wicej razy ni pozostae i dlatego atwiej przechodz do LTM.Ujednolicenie liczby powtórze poszczególnych elementów materiaiu powinno znie efekt pierwszestwa.Zaoenie to zostao potwierdzone0 1 10 20 30 40Miejsce sowa w Beri iw eksperymencie R.C.Atkinsona i R.M.Shiffrina (1971 ).Uczyli oni swoich badanych listy zoonej z 16 sów.Jedna grupa badanych powtarzaa trzykrotnie kade z kolejno eksponowanych jej sów.Drugiej grupie polecono powtarza trzy poprzednie elementy (w przypadku pierwszego elementu on sam by powtarzany trzykrotnie).Schemat eksperymentu przedstawia tabela 5, a krzywe przypominania obrazuje rysunek 20.Obserwujemy na nim, i kiedy rednia liczba powtórze poszczególnych elementów jest wyrównana, to efekt pierwszestwa zanika, jest natomiastMiejsce stowa w seriiRys.20.Zniesienie efektu pierwszestwa przez ujednolicona liczb powtórze poszczególnych elementów listy.A.Sytuacja normalna.B.Ujednolicone powtarzanie.(Wedug: R.C.Atkinson i R.M.Shiffrin, 1971.)TABELA 5.SCHEMAT EKSPERYMENTU ATKINSONA I SHIFFRINAPowtarzanie jednego elementu listypozycja prezento- elementy redniaw szeregu want' powta- powtó-element rzane rzejednegoelementu1.A AAA 32.B BBB 33.C CCC 34.D DDD 315.O 000 316.P PPP 3Powtarzanie trzech elementów listy pozycja prezento- ~ elementy ~ redniaw szeregu want' powta- powtóelement rzane rzejednego elementu1.A AAA 52.B BBA 43.C CBA 34.D DCB 315.O ONM 216.P PON 1 r ó d o: R.C.Atkinson i R.M.Shiffrin, 1971.43wyrany, kiedy pierwsze elementy uzyskuj wicej powtórze od pozostaych.Oczywicie, wszystkie czynniki wpywajce na organizacj materiau i jego kategoryzacj wpywaj na lepsze zakodowanie tego materiau w LTM.3.Istniej te dowody, e w obu tych rodzajach pamici dominuj rónekody.Charakterystyczny dla STM jest kod akustyczny2, a dla LTM -semantyczny.Tak np.zdania, w których wystpuje podobiestwo sensoryczne (np.fonemiczne sów), wpywaj dezorganizujce na STM, a podobiestwo semantyczne utrudnia organizacj w LTM (Baddeley, 1966).Podobnie badania J.S.Sachs (1967) nad rozpoznawaniem zda prezentowanych w rónych formach gramatycznych wykazuj, e w LTM zachowane zostay przede wszystkim relacje semantyczne wystpujce w tych zdaniach, a zapomniane ich cechy formalne, jak np.forma gramatyczna.Hipotetyczny model trzech bloków pamiciZ relacjonowanych powyej bada wyania si pewien model pamici.cilej mówic, opracowano kilka takich modeli (Norman 1969; Lindsay i Norman, 1972; Neisser, 1976; Shiffrin i Aktinson, 1969).Wspólne tym koncepcjom jest wizanie pamici z procesami odbioru i przetwarzania informacji, akcentowanie roli uwagi.Pojawio si te szereg prac wyjaniajcych mechanizmy pamici na podstawie danych neurofizjologicznych (por.uria, 1973; Pribram, 1969; Gurowitz, 1973).Przedstawiamy poniej psychologiczny model pamici Shiffrina i Atkinsona.Ilustruje go rysunek 21.Strzaki na rysunku 21 wskazuj kierunek przepywu informacji.Wejcie zewntrzne, czyli bodziec, wywouje pobudzenie sensoryczne, które jest pocztkiem przetwarzania informacji przez organizm.Pobudzenie to przeksztaca si w pami sensoryczn, czyli rejestrator danych sensorycznych (pami ikoniczna jest jedn z lepiej poznanych form tej pamici), z którego czerpie informacje pami krótkotrwaa (STM).W pamici tej zachodzi szereg procesów kontrolne-regulacyjnych.Z magazynu lub banku STM informacja moe by przekopiowana do LTM i powizana czy wczona do odpowiedniego jej systemu.Z drugiej strony informacja, która znajduje si ju w LTM, moe by tam aktywowana i przej ponownie do STM.Procesy kontrolne-regulacyjne dziel si na cztery grupy: procesy analizy napywajcych bodców, procesy zwizane z przechodzeniem informacji z STM do LTM (zapamitywaniem), procesy polegajce na wydobywaniu informacji z LTM i procesy zwizane z zapominaniem.Na procesy analizy napywajcych bodców skadaj i zarówno transfer przepywu informacji z rejestratora sensorycznego do STM, jak2 Conrad (1964) przedstawi dowody, e nawet wzrokowo prezentowany materia werbalny przekodowywany jest w STM na kod akustyczny.r pr na wl nad gr< uHdes jad pa syn44Reakcja Generator reakcji -r________i PowtarzanieRejestru- ~__________JtorS T MdanychBodziec serso-rycznychBank pamiqciprzemijajoFejI I PROCESY KONTROLNO-REGULACYJNE L__-.-__ Programy anqlizy bodców Programy usuwania zakCóce z kanakow sensorycznych Mechanizm aktywacji procesów powtarzania Transfer przeptywu informacji z rejestru sensor.do STM Kodowanie i transter iformacji z STM do LTM Poszukiwanie w LTM Operacje heurystyczne na zakodowanych informacjach Zbiór kryteriów decyzyjnych Inicjowanie generatora reakcjiLTMBank pamiqci samoadresujqcej i nieprzemijajqcejI I I_ - - JRys.21.Model pamici R.M.Shiffrina i R.C.Atkinsona (1969).i programy analizy sensorycznej bodców i ich identyfikacji.Std hipotetyczna droga (oznaczona lini przerywan) z rejestratora sensorycznego do LTM, w której przechowywane s wzorce umysowe, suce do rozpoznawania napywajcych bodców.Do grupy tej nale te procesy zwizane z programami usuwania zakóce z kanaów sensorycznych i ogólnie z procesami uwagi.Podstawowe procesy transferu informacji do LTM to powtarzanie i organizowanie (strukturalizowanie) materiau.Pojemno magazynu STM jest, jak wiemy, ograniczona (72 jednostek informacyjnych), powtarzajc jak informacj podmiot moe j duej zatrzyrraa w STM i uatwi jej powielenie w LTM.Dlatego te efekt pierwszestwa wyraony na krzywych swobodnego przypominania wyjaniany jest wiksz liczb powtórze pierwszych elementów szeregu w porównaniu z nastpnymi (por.omawiany powyej eksperyment Atkinsona i Shiffrina).Organizowanie materiau polega na znalezieniu waciwego kodu i integrujcego schematu dla danej informacji czy grupy informacji (np.sztuczki mnemotechniczne).Stracona w STM informacja nie moe by odzyskana.Skoro za zostanie przekopiowana w LTM, pozostaje tam na trwae.Problem stanowi jednak jej wydobycie.Z procesami wydobywania informacji z LTM zwizana jest caa rodzina strategii, jakie podmiot podejmuje w tym celu.Znalezienie dojcia do45przechowywanej w LTM informacji nie zawsze jest atwe.Wybrana z magazynu LTM informacja przechodzi do STM, tu jest analizowana i ewentualnie wykorzystywana w dalszym przetwarzaniu [ Pobierz całość w formacie PDF ]
